Middelweg
Weetjes
Al vanaf 1588 was er een Lutherse gemeente in Leiden. In 1618 kocht de gemeente het Wespennest (de bijnaam voor een druk hofje gelegen aan de Hooglandse Kerkgracht). Zij bouwden een schuilkerk achter de huizen van de Hooglandse Kerkgracht. De kerk was een eenvoudig gebouw gelegen achter een rijtje huizen met aan de straatzijde een hardstenen poort die toegang gaf tot het kerkgebouw. De gebouwen mochten niet opvallen omdat kerkgenootschappen die niet tot de calvinistische dominante kerk behoorden geen kerken aan de straat mochten bouwen. In 1640 is de kerk vergroot met een gaanderij aan de westzijde. In 1660 kwam er een gaanderij aan de orgelzijde met zitplaatsen aan de oostzijde. De groei was noodzakelijk om de toenemende migranten uit de Duitse en Scandinavische gebieden op te vangen. In 1719 richtten diakenen in een huis achter de kerk, aan de Middelweg, het: Evangelisch-Luthers Weeshuis op. Met een deur was deze verbonden met het kerkgebouw. In de negentiende eeuw is het kerkgebouw aan een aantal grote verbouwingen onderworpen.
In 1850 werd het wees en oude lieden huis vergroot herbouwd door Architect Schaper, in die tijd vooral bekend om zijn kazernebouw. Hierdoor kon het gebouw een jaar worden opgemetseld, alle ramen zijn gelijk met minimaal gebruik van hout. Het dak rust op acht gelijke houten omgekeerde scheepsspanten. De indeling zijn grote eenvoudige ruimtes voor slaap en verblijfvertrekken. Alleen de regentenkamer is wat luxer afgewerkt. Waar vooral de mooi afgewerkte houten luiken opvallen.
Sinds 1989 staat de kerk samen met het wees en ouden lieden huis als rijksmonument ingeschreven in het monumentenregister.
De bestaande situatie
De oorspronkelijke voorpui bleek op oude foto allure te hebben door de dubbele hoge deur. In de jaren dertig is deze vervangen door een enkele deur met zijpanelen, passend bij de kantoor en medische functie die het gebouw kreeg.
De wens
Bij de renovatie hebben de huidige bewoners gekozen om de oude dubbele deur, met op afstand te bedienen sloten en deuropener, terug te brengen.
De gekozen oplossing
Met behulp van de oude foto’s en kennis van de profielen uit de jaren rond 1850 zijn de deuren exact gereconstrueerd. In de deuren zijn voorzieningen aangebracht om de gewenste bediening onzichtbaar te verwezelijken.
Het resultaat
Dit rijksmonument heeft zijn allure terug, meer nog dan de monumentenzorg kon verwachten.